image002.jpg

   BRZOZA

BUK ZWYCZAJNY

DĄB

       OLSZA CZARNA

ŚWIERK

  SOSNA

JODŁA

 

Zadanie 1

Wykonaj obserwację drzew w ich naturalnym środowisku. Zwróć uwagę na sylwetki drzew, korę, gałązki, szyszki, zeschnięte liście, igliwie. Rozpoznaj przedstawione poniżej drzewa. Opisz najbardziej charakterystyczne cechy tych drzew. Po czym można rozpoznać je zimą.

1.      BRZOZA- brodawkowata, brzoza zwisła (Betula pendula Roth) – gatunek drzewa z rodziny brzozowatych. Osiąga do 30 m wysokości. Korona jest silnie rozwinięta, u starszych drzew rzadka, z długimi, cienkimi i zwisającymi z konarów gałązkami. Żyje ok. 100 lat.

Można ja poznać po białej korze, która spełnia bardzo ważną rolę dla drzewa- odbija znaczną część promieni słonecznych.

2.      BUK ZWYCZAJNY (Fagus sylvatica L.) – gatunek drzewa należący do rodziny bukowatych. Dorasta do ok. 25-30 wysokości. Korona gęsta, szeroka, nisko osadzona jeżeli drzewo rośnie samotnie, u drzew rosnących w zwartych drzewostanach, pnie są wysokie, gonne (bez bocznych gałęzi). Kora buku nie bywa spękana i nie łuszczy się. Osiąga wiek do 350 lat.

3.      DĄB- Quercus L.) – rodzaj drzew, rzadziej wysokich krzewów zaliczony do rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Liście ułożone skrętolegle, u niektórych gatunków nie opadające na zimę (utrzymują się na roślinie zaschnięte), podczas gdy niektóre są wręcz zimozielone (dąb korkowy, dąb ostrolistny. Owoce to orzechy zwane żołędziami osadzone pojedynczo w miseczkach, gęsto pokryte drobnymi łuskami. Osiągają dojrzałość w pierwszym lub drugim roku.

4.      OLSZA CZARNA- (Alnus glutinosa Gaertn.) – gatunek drzewa należącego do rodziny brzozowatych. Wyniosłe drzewo osiągające wysokość do 40 m z rozłożystą koroną. Ma dużą zdolność do tworzenia odrostów ze ściętych pni. Jest gatunkiem szybkorosnącym, żyje do ok. 120 lat. Olsza lubi wilgoć. Rośnie na terenach podmokłych, nad rzekami, strumieniami, umacniając ich brzegi. Zimą i nie tylko, olchy można rozpoznać po małych, czarnych szyszkach, które pozostają na drzewie przez cały rok.

5.      ŚWIERK- Picea A. Dietr.) – rodzaj wiecznie zielonych drzew z rodziny sosnowatych (Pinaceae), który obejmuje około 35 gatunków. Drzewa są wysokie i przeważnie mają regularną, stożkową koronę. Świerk posiada spiralnie osadzone, kłujące szpilki. Igliwie utrzymuje się na gałązkach przez 5 -7 lat. Świerk jest odporny na mróz.

6.      SOSNA ZWYCZAJNA, pospolita (Pinus sylvestris L.) – gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Drzewo iglaste, zimozielone, korona luźna, z konarami rosnącymi w pozornych okółkach (będących w rzeczywistości ciasnymi spiralami), początkowo stożkowata, z wiekiem staje się rozłożysta lub parasolowata, w zależności od warunków bytowania. Rosnące samotnie sosny mają rozłożyste, dosyć gęste korony. Rosnąc w zwarciu w skupiskach leśnych drzewa tracą dolne gałęzie i wykształcają prosty pień o wysokiej koronie. Sosny występujące na terenach nizinnych mają grubsze konary i korony lekko zaokrąglone, natomiast występujące na obszarach wyżynnych mają konary cieńsze i pokrój bardziej stożkowaty. Przeciętnie osiąga wysokość 30 m, wyjątkowo rośnie do 40 m. Średnica pnia 0,5–1,2 m. Kora u podstawy pnia starych drzew jest szarobrązowa i gruba (ok. 10 cm), głęboko bruzdowana, w górnej części ma zabarwienie czerwonocynamonowe i łuszczy się cienkimi płatami. Igły szarozielone do niebieskozielonych, osadzone parami na krótkopędach, długości 3–5(7) cm, grubości 1–2 mm. Sztywne i twarde, zaostrzone, drobno piłkowane, skręcone dookoła swojej osi. U młodych drzew na szczytach pędów igły mogą występować po 3 lub 4 na krótkopędzie. Pozostają na drzewie od 3 do 6 lat.

7.      JODŁA POSPOLITA, jodła biała (Abies alba Mill.) – gatunek drzew z rodziny sosnowatych. Zimozielone, żywiczne drzewa z koronami stożkowatymi, wyraźnym strzelistym pniem i konarami ułożonymi w okółkach. Drzewo w naszych warunkach osiągające do 50 m, pierśnica do 1,5 m, korona wąska, dość luźno ugałęziona, na szczycie tworzy się tzw. "bocianie gniazdo". Szyszka jodły w czasie dojrzewania rozpada się na drobne części. Łuski szyszek odpadają po jednej. Dlatego pod jodłą nie spotyka się szyszek. Żyje około 400 lat

 

Zadanie  2

Napisz jak zwierzęta przystosowują się do zimy i jak im pomagać zimą, aby im nie zaszkodzić?

(*informacje zaczerpnięto z artykułu „Dokarmianie z głową”)

Do przetrwania mroźnej zimy dzikie zwierzęta są przystosowane – jesienią gromadzą zapasy tłuszczu w organizmie. Każdy praktycznie gatunek żyjący w naszym klimacie jest w stanie przetrzymać ok. 60 dni głodowych, czyli takich, gdy pobiera bardzo mało pokarmu lub nawet okresowo nie pobiera go wcale. Z badań naukowców wynika, że nie należy stale dokarmiać zwierząt ani wprowadzać im do pożywienia zbyt wiele karmy z zewnątrz, czyli nie występującej w ich naturalnym środowisku – np. zboża czy kukurydzy.

Według nowej tendencji, zwierzęta dokarmiać należy tylko w warunkach szczególnie dla nich ciężkich – co dla sarny i dzika oznacza co najmniej półmetrową pokrywę śnieżną, i to zlodowaciałego, bo świeży śnieg zwierzęta bez trudu rozgrzebują. Dla jelenia naprawdę trudne warunki to co najmniej metr twardego śniegu – co w Polsce zdarza się bardzo rzadko. Nawet jednak w takich warunkach sarny czy jelenie mogą żywić się pokarmem pędowym tj. wystającymi ponad śnieg gałęziami drzew czy krzewów.

 W ocenie leśników dokarmianie zwierząt dzikich nie powinno być zasadą, ale mieć formę okresowej pomocy w szczególnie trudnych warunkach: w czasie silnego mrozu, gdy jest gruba pokrywa śnieżna, w sytuacji przedłużającej się zimy, gdy zwierzęta są wyczerpane po zimowych miesiącach. Wyrzucane „dla ptaszków” resztki pokarmu częściej szkodzą, a źle urządzone lub zbyt rzadko czyszczone karmniki stają się miejscem „polowania z zasiadki” kotów i ośrodkiem rozprzestrzeniania się ptasich chorób. Pokarm wyrzucany wprost na ziemię lub parapet łatwo się psuje i może być nawet przyczyną zatruć wśród ptaków. Ornitolodzy apelują o nie dokarmianie ptaków białym pieczywem, soloną słoniną, warzywami, pokarmem zbyt lepkim lub trudnym do rozdrobnienia.

Najlepiej zaopatrzyć się w zdrowe ziarno, i to takie, które ptaki mogą znaleźć w naturalnym środowisku w okolicy – np. zboża, len, konopie, jarzębinę, buczynę. Dla kaczek czy łabędzi najodpowiedniejsza karma to gotowane ziemniaki i warzywa (koniecznie bez soli!), poślady zbożowe, kapusta, buraki pastewne. Ważniejsze od dokarmiania może być zapewnienie ptakom – także tym drobnym – dostępu do czystej, nie zamarzniętej wody.

Jako alternatywę dokarmiania ptaków w przydomowych ogrodach czy na działkach coraz częściej proponuje się inne rozwiązania – np. pozostawienia na zimę nie skoszonych ostów, chwastów i zarośli, których nasionami ptaki mogą żywić się przez wiele tygodni, zgodnie z instynktem i naturalnymi nawykami.

 

Zadanie  3

Poszukaj śladów obecności zwierząt na twoim terenie, np. obgryziona kora drzew, tropy na śniegu, sierść na pniach drzew, odchody itp.                      Rozpoznaj te zwierzęta i opisz.

Na naszym terenie można spotkać sarnę, zające, bobry…

image003.jpg

Ślady sarny

image004.jpg

Odchody sarny

image005.jpg

Odchody zająca

image006.jpg

image007.jpg

image008.jpg

image009.jpg

Ślady działalności bobrów oraz bobrowe żeremia

image010.jpg

Ptaki , takie jak  bażanty, sikorki, gile, bezpośrednio zaobserwowane

 

 

Sarna - Capreolus capreolus
Rząd: Parzystokopytne - Artiodactyla
Rodzina: Jeleniowate - Cervidae

Ogólna budowę ciała sarny można określić jako, wysmukłą. Głowa jest krótka, z profilu o zarysie zbliżonym do trójkąta. Pysk (gęba) zakończony jest dużymi, nieowłosionymi czarnymi nozdrzami (chrapami). Oczy (świece) z długimi rzęsami na górnej powiece, są brunatno czarne z podłużną, poziomo ustawioną źrenicą. Uszy (łyżki) mają kształt podłużnie owalny, a długość ich sięga 2/3 długości głowy. Szyja jest stosunkowo cienka, dłuższa od głowy. Tułów jest dosyć krępy. Ogon jest szczątkowy, prawie niezauważalny. Nogi (cewki) są wysokie i cienkie. Tylna para ma silniejszą budowę i jest w stawach skokowych mocno wygięta. Cewki zakończone są parą racic. Kozioł, czyli rogacz różni się od sarny (koza lub siuta) obecnością możdżeni oraz okresowym występowaniem poroża. Z innych cech zewnętrznych, u kozła widoczny jest pędzel tj. pęk włosów długości 8-10 cm na napletku, u kozy zaś fartuszek, czyli pęk 5-7 cm włosów w okolicy sromu. Kolor sierści (sukni) sarny jest latem rudy, nieco ciemniejszy na grzbiecie, na spodzie jaśniejszy. Zimą jest ona szarobrunatna. Na zadzie wokół odbytu występuje okrągła jasna plama, średnicy około 15 cm . Jest to tzw. lustro, latem słabo zaznaczone, zimą natomiast bardzo wyraźne, o czystym białym zabarwieniu. Suknia koźlęcia zaraz po urodzeniu się (wykoceniu) jest na stronie grzbietowej barwy brunatnej. Wzdłuż grzbietu i boków ciała przebiega kilka rzędów żółtawych lub białawych plam. Tę pierwszą suknię po 2-3 miesiącach zastępuje druga, która w swym ubarwieniu w zasadzie nie różni się od sukni letniej dorosłej sarny. Linienie następuje dwa razy w roku na wiosną i jesienią.

image011.jpg

sarna

 

image012.jpg

Zając szarak

Zając szarak - Lepus europaeus (Linnaeus, 1758)
Rząd: Zającokształtne - Lagomorpha
Rodzina: Zającowate – Leporidae

Tułów zająca jest wydłużony, klatka piersiowa wysoka, lecz bardzo wąska, a kręgosłup giętki. Silne tylne nogi (skoki) są mocno rozwinięte, dwukrotnie dłuższe od przednich. Przednie skoki mają po pięć palców, tylne po cztery palce, wyposażone w mocne pazury. Dolna strona stóp obrośnięta jest gęstymi włosami; tworzącymi rodzaj szczotki. Wielkie stojące uszy (słuchy) zająca są bardzo ruchliwe, a zwierzę może poruszać nimi we wszystkich kierunkach. Słuchy są ważną cechą rozpoznawczą wszystkich trzech gatunków zającowatych występujących w naszym kraju. U szaraka słuchy są dłuższe niż głowa, z czarnymi szczytami. Słuchy bielaka również mają czarne szczyty, lecz przyłożone do głowy sięgają jedynie końca pyska. U królika słuchy są krótsze niż głowa, bez czarnych szczytów. Oczy (trzeszcze) są duże, okrągłe barwy brązowej, bocznie osadzone w głowie. Charakterystyczna dla zająca jest głęboko w poprzek dzielona górna warga. Na końcu pyszczka występują długie włosy czuciowe. Sierść (turzyca) zająca składa się z gęstego i wełnistego podszycia oraz dłuższych, mocniejszych włosów pokrywowych. Na spodniej części ciała włosy są koloru białego, na bokach ciała - białe z rudawymi końcami, na stronie grzbietowej ciała są szare z żółtordzawym zakończeniem i ciemnobrunatną podstawą. Gdzieniegdzie spotkać można także włosy czarne. Na tylnej części grzbietu i na udach występuje lekki srebrzysty nalot. Mieszanina tych odcieni barw daje wierzchniej części kożucha zająca kolor ziemisty. Brzuch, podgardle i wewnętrzna strona nóg są białe. Krótki i dobrze owłosiony ogon (omyk) z wierzchu jest czarny, a od spodu biały. Nieraz występuje też mała biała plamka na czole, zwłaszcza u zajęcy młodych.

Bóbr europejski (Castor fiber)

Rząd: gryzonie

Rodzina: bobrowate

 

Ma małe oczy i uszy. Nogi ma krótkie, biega ociężale, palce stóp tylnej pary nóg są złączone błoną, ułatwiająca pływanie, ogon (zwany kielnią lub pluskiem) jest szeroki, spłaszczony grzbietobrzusznie i pokryty łuskami, służy jako ster regulujący głębokość zanurzenia. Futro koloru brązowego, ciemnobrązowego, a nawet czarne. Posiada silnie rozwinięte siekacze. Latem bobry żywią się głównie roślinami wodnymi i przybrzeżnymi, zimą odżywiają się łykiem drzew liściastych (najczęściej topoli, wierzby), które zgromadziły w lecie. Drzewa stanowią jeden z budulców żeremi. Bobry bez problemu ścinają drzewa w okolicach rzek. Starają się ścinać drzewo w ten sposób, aby przewróciło się ono w kierunku rzeki. Kopie nory w brzegach rzek oraz wałach przeciwpowodziowych lub w brzegach jezior. W przypadku braku dogodnych miejsc buduje kopce z gałęzi i mułu, otoczone wodą, zwane żeremiami. Wejście do nory znajduje się pod wodą. Nora zaopatrzona jest także w otwór wentylacyjny.

Aktywny jest nocą i o zmierzchu. Trudno więc go w czasie dnia zauważyć. Bobry najlepiej podpatrywać wcześnie rano o świcie. Występuje głównie w lasach łęgowych nad strumieniami, rzekami, jeziorami.

image013.jpg

Bóbr

image014.jpg

Samica bażanta

Bażant pospolity ( Phasianus colchicus)

Rząd: grzebiące

Rodzina :kurowate

Długość ciała: 53-90 cm. Ptak wielkości kury o silnym dymorfizmie płciowym. Samiec jest bardzo ozdobny mając zielono połyskującą głowę, białą obrożę na szyi i rdzawo ubarwienie w łuskowaty wzór. Ozdobą samca jest długi, pręgowany ogon, a na wiosną także czerwone płatki skórne po bokach głowy. Samica jest jasnobrązowa w ciemne plamy ze znacznie krótszym ogonem. Zasiedla otwarte tereny o licznych krzewach, skraje pól i nadrzeczne zarośla.

 

image015.jpg

Sikora

 

Sikory ( Paridae)

Rząd: wróblowate

Rodzina :sikory

 

Jest największą z krajowych sikor. Mierzy około 14 cm długości. Odznacza się ładnym ubarwieniem. Wierzch głowy, podgardle i pas biegnący wzdłuż spodniej strony ciała - czarne,

policzki białe, spód ciała żółty, grzbiet i ramiona zielonkawe.

Można ją spotkać niemal wszędzie. Zajmuje równie chętnie naturalne dziuple, jak skrzynki lęgowe. Nierzadko gnieździ się w dość niezwykłych miejscach, np. na latarniach czy słupach sygnalizacji świetlnej. Zimą chętnie odwiedza karmniki, jedząc różne nasiona oleiste i tłuszcze.

 

 

image016.jpg

Gil

Gil (Pyrrhula pyrrhula)

Rząd: wróblowate

Rodzina :łuszczaki

 

Krępa sylwetka. Dziób gruby, krótki. U obu płci czarny wierzch głowy, biały kuper i długi, czarny ogon. Skrzydła długie, czarne z białą pręgą. U samca pierś jaskrawoczerwona, grzbiet niebieskawopopielaty. U samicy pierś bledsza, brązowo-różowa, grzbiet brązowoszary. Młode podobne do samic, ale bez czarnej czapeczki.
W okresie lęgowym bardzo skryty, natomiast zimą jest stosunkowo mało płochliwy i daje się obserwować z dość bliskiej odległości nawet 0,5 m.

Objęty ochroną gatunkową. 

 

 

Zadanie 4

 

 

Rozwiąż krzyżówkę. :

  1. Drzewo liściaste
  2. Chroni głowę
  3. Służy do przycinania drzewa
  4. Fachowiec od mebli
  5. Po ścięciu drzewa
  6. Rośnie po północnej stronie drzew
  7. Na gałązkach drzew
  8. Ścina drzewa
  9. Zakład przerobu drzewa
  10. Przyrosty roczne drzewa
  11. W niej nasiona drzew

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rozwiązanie :

  1. Olcha
  2. Hełm
  3. Trak
  4. Stolarz
  5. Pień
  6. Mech
  7. Igły
  8. Drwal
  9. Tartak
  10. Słoje
  11. Szyszka

Hasło krzyżówki :  CHROŃMY LASY

 

 

Zadanie 5

Rozwiąż zadanie:

Słońce 22 grudnia wzeszło o godz. 7.44, a zaszło o godz. 15.26. Oblicz ile godzin trwał dzień, a ile noc? O ile krótszy był dzień od nocy? O ile minut był krótszy dzień 22 grudnia od dnia 23 września?

Rozwiązanie :

a)      Dzień trwał  : 15h 26 min – 7h 44 min = 14h 86 min – 7h 44 min = 7h 42 min

b)     Noc trwała   : 24 h – 7h 42 min= 23h 60 min- 7h 42 min = 16 h 18 min

c)      Dzień od nocy był krótszy o : 16h 18min – 7h 42 min = 15h 78min – 7h 42 min =  8h 36min

d)     Dzień 22 grudnia był krótszy od dnia 23 września o : 12h -7h 42 min = 11h 60 min- 7h 42 min = 4h 18 min